فاطمیون

دلایل عدم استحباب چندهمسری
 تبیین علمی - فقهی فتوای حضرت آیت‌الله خامنه‌ای
گزیده‌ای از گفتگو با حجت‌الاسلام والمسلمین عباس کعبی، عضو مجلس خبرگان رهبری و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم

 در اصل شرع و به حکم اوّلی1⃣، در صورت تأمین عدالت فقهی در زندگی بین همسران، موضوع چندهمسری از ضروریات مذهب2⃣ است و در میان فقها هیچ نظر مخالفی وجود ندارد.

 اما در اینجا بحث فقهی مورد نظر، در مورد استحباب نفسی3⃣ تعدد زوجات است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای قائل به جواز تعدّد زوجات هستند؛ امّا اینکه تعدّد زوجات بنفسه مستحب نیست، دارای پشتوانه‌ی استدلالی عمیق فقهی است.

 اکثر فقهای متقدم (گذشته) و برخی فقهای متأخّر (معاصر) مثل حضرت آیت‌اللّه‌العظمی مکارم‌شیرازی و حضرت آیت‌اللّه‌العظمی شبیری‌زنجانی، قائل بر عدم استحباب نفسی چندهمسری هستند.

 از فقهای متقدّم، شیخ طوسی تصریح میفرمایند: تعدّد زوجات تا چهار همسر، صحیح است؛ امّا مستحب است که به یکی اکتفا بکند.
من کسی را نیافتم از فقها که بتواند استناد بکند به آیه‌ی سوّم سوره‌ی نساء برای استحباب ازدواج مجدّد. از جمله قطب راوندی میفرمایند: هدف اصلی از ذکر این آیه، نهی از ازدواج مجدّد است نسبت به کسانی که خوف داشته باشند از اینکه نمیتوانند عدالت را بین زنان رعایت کنند. بنابراین برای کسی که خوف عدالت داشته باشد، در واقع مستحب نیست بلکه نهی وجود دارد.

 ممکن است بعضی‌ بگویند جواز چندهمسری و استحباب آن، کمک به افزایش جمعیت است؛ جواب این است که با اجرای ازدواج به‌هنگام و ازدواج آسان و استحکام بنیاد خانواده هم این امر محقّق میشود و ازدیاد نسل متوقّف بر چندهمسری نیست.

 *البتّه ما تأکید میکنیم که چندهمسری جایز است؛ و در بعضی موارد هم به خاطر حیثیّت‌ها و عوارض گوناگون ممکن است مستحب یا حتّی واجب بشود؛ کما اینکه ممکن است حرام بشود یا مکروه.

 امّا اصل چندهمسری و حکم اوّلیِ برگرفته از ادلّه‌ی فقهی و آیات و روایات، استحباب نفسی ندارد؛ و استحباب نفسی مربوط به اصل ازدواج است.*

پاورقی:

1⃣ احکام الهی به دو دسته‌ی احکام اولیه و احکام ثانویه قابل تقسیم‌اند.
اگر حکمی برای نفس موضوعی - بدون در نظر گرفتن برخی از عوارض و عناوین ثانوی مانند اضطرار و … - وضع ‏گردد، حکم اوّلی گفته می‌شود.
2⃣ احکام و عقایدی که مورد پذیرش عموم هستند و انکار آنها موجب خروج از دین و ارتداد میشود.
3⃣ مستحب بودن نفس یک عمل بدون مقایسه آن با امر دیگر

 متن کامل این گفتگو را در پیوند زیر بخوانید:

http://farsi.khamenei.ir/others-dialog?id=44236

 @khamenei_reyhaneh

 رهبر انقلاب، صبح امروز:
پیروزی ملت ایران تضمین شده است
‌
راه‌پیمایی‌های این چند روز [ملت]، علت دشمنی را مشخص میکند؛ چون ملت تا احساس میکنند که دشمن مشغول فعالیت است، با تن خود به میدان می‌آیند. قطعی است که آن دشمنی اثر ندارد و #پیروزی این جریان عظیم در ایران تضمین شده است.
‌
یک توطئه‌ی عمیقِ وسیعِ بسیار خطرناکی که آن‌همه پول خرج آن شده بود و زحمت کشیده بودند که بتوانند در یک بزنگاهی این حرکت را انجام دهند -حرکت تخریب، #شرارت و آدمکشی که به‌واسطه‌ی قضیه‌ی بنزین فکر کردند فرصت پیدا شده و لشکر خود را وارد کردند- این حرکت به‌وسیله‌ی مردم نابود شد.
‌
 آن دشمن اصلی یعنی #استکبار_ جهانی که پشت مانیتورها نشسته‌اند میفهمد که این حرکت یعنی چه. آنها تودهنی میخورند و وادار به عقب‌نشینی میشوند.
‌
 هیچ چیز #بسیج، وارداتی نیست و حرکتی صددرصد متکی به انقلاب و اندیشه‌ی اسلامی [است] که خدا به قلب امام وارد کرد. شاید بتوان گفت که بسیج بزرگ‌ترین شبکه‌ی فرهنگی، اجتماعی و نظامی در دنیا است.
‌
 وقتی اسلام در قالب یک نظام سیاسی، یک ملت، یک دولت، یک ارتش، نیروهای مسلح و توانایی‌های علمی -مثل جمهوری اسلامی- بُروز میکند، دشمنی آنها صدبرابر میشود. دشمنی نظام سلطه با فلان حزب اسلامی، با دشمنی او با جمهوری اسلامی قابل مقایسه نیست.
‌
 اسم شما نیروی مقاومت بسیج مستضعفین است. «مستضعفین» چه کسانی هستند؟ برخی مستضعفین را به اقشار آسیب‌پذیر معنا میکنند.
 مستضعفین یعنی کسانی که بالقوه صاحب وراثت آدم و خلیفةالله در زمین هستند و امام و پیشوای بشریت هستند.
‌
 در جنگ نرم عکس‌العملی رفتار نکنید البته باید پاسخ دشمن را داد اما همیشه مانند شطرنج‌بازی ماهر یک قدم از دشمن جلو باشید و کنشی عمل کنید.
 ارتباطات خود را با مساجد تقویت کنید چرا که بسیج متولد مساجد است.
 با مجموعه‌های همسو با اهداف بسیج در دانشگاهها و خارج از آن، هم‌افزایی و همکاری کنید. 98/9/6
‌
#ریحانه پس از هر دیدار رهبر انقلاب، بخش‌های مهم سخنان ایشان را برای خانم‌های محترم با هشتگ #روایت_دیدار بازنشر می‌کند ?
‌
 @Khamenei_Reyhaneh

هیچ کس با مهریه بالا خوش بخت نشد
رهبر انقلاب: بعضی از خانواده های طرف عروس می گویند ما مهریه ی آنقدر بالا نمی خواهیم ولی خانواده داماد برای پز دادن و تفاخر می گویند نه نمی شود! اینها همه دوری از اسلام است. هیچ کس با مهریه بالا خوشبخت نشد.

#ازدواج اگر چنان‌چه با محبت بود،بی‌مهریه هم متزلزل نمی‌شود.ولی اگر چنان‌چه بر مبنای زرنگی و فریب بود،مرد بدجنس زورگو،کاری خواهد کرد که بتواند از زیر بار این #مهریه هم فرار کند. ١٣٧5/٩/4

#ازدواج_ساده

 @khamenei_reyhaneh

 در دنیای مدعیان

 رهبر انقلاب: در دنیای غرب و همین کشورهای اروپایی که این همه مدّعی دفاع از حقوق زنان هستند که تقریباً همه ‏اش هم دروغ است تا دهه‏‌های اوّل این قرنی که تمام شد، زنان نه فقط حقِّ رأی نداشتند، نه فقط حقِّ گفتن و انتخاب کردن نداشتند، حقِّ مالکیت هم نداشتند. یعنی زن مالک اموال موروثی خودش هم نبود؛ اموال او در اختیار شوهر بود!
1379/06/30

#زن_در_غرب

 @khamenei_reyhaneh

 از حسین فهمیده و محسن حججی تا شهدای هسته‌ای و مرحوم کاظمی آشتیانی همه بسیجی بودند

 رهبر انقلاب، صبح امروز در دیدار بسیجیان:

بسیج دو جلوه دارد: یک جلوه، مجاهدت در عرصه‌ی دفاع سخت است؛ عرصه‌ی دیگر، دفاع نرم است. بسیج در عرصه‌ی علم، خدمت‌رسانی، سازندگی، تبلیغات دینی و فرهنگی هم حضور دارد و باید داشته باشد.

 در بسیج از حسین فهمیده و بهنام محمدی و محسن حججی و ابراهیم هادی هستند تا شهدای هسته‌ای. فاصله‌ی اینها از لحاظ جایگاه اجتماعی چقدر است؟ اما در بسیج در کنار هم هستند.
صیاد و بابایی، ارتشی بودند اما جهت حرکت[شان] بسیجی بود؛ همت، باکری، زین‌الدین و خرازی، سپاهی بودند اما منش بسیجی داشتند. اینها همه بسیجی بودند. کاظمی آشتیانی هم که سلول‌های بنیادی را برای کشور به ارمغان آورد، بسیجی بود.

 این عرصه‌ی عریض و پهناور، همه بسیجی‌اند. اینها «الگو» هستند و جوان به #الگو نیاز دارد. اینها را به‌عنوان الگو با شیوه‌های گوناگون، جلوی چشم نگه دارید. اینها را بازآفرینی کنید. 98/9/6

#دیدار_بسیج

 @Khamenei_ir