​ #یادداشت_هفته | جوان «فتاح» ایرانی در مسیر فتح «خرمشهرها»

 نگاهی به ثمرات روحیه و باور «ما می‌توانیم» و خسارت‌های نگاه «ما نمی‌توانیم»

🔻 «نمی‌توانیم»، گزاره‌ فرهنگی رایج در دوران قاجار و پهلوی

“ایرانی‌ها حتی نمی‌توانند لولهنگ بسازند"؛ این سخن تنها یک مصداق از فرهنگ عجین شده با ایران دوران قبل از انقلاب، خصوصاً در دوره‌ پهلوی است.«نخست‌وزیر رژیم شاه ــ حاج‌علی رزم‌آرا که یک سپهبد ارتشی بود… میگفت ایرانی همان لولهنگ را هم نمیتواند درست کند، حدّاکثر لولهنگ درست میکند! یعنی این‌جوری تلقین میکردند. «استضعاف» یعنی این؛ میخواستند بباورانند که توِ ایرانی قادر نیستی، چرا بیخودی اصرار میکنی، چرا تلاش میکنی.»۱۴۰۲/۳/۲۱ بنابراین «این یک گزاره‌ فرهنگی رایج بود: «نمی‌توانیم»؛ که این خودکم‌بینی ملّی، عدم اعتمادبه‌نفس ملّی بود.» ۱۴۰۱/۹/۱۵

🔻 عقب‌ماندگی ایران هم‌زمان با مسابقه جهانی پیشرفت

🔹 در سایه تخریب اعتماد به نفس و هویت ملی، ملت ایران در دوران قاجار و پهلوی تبدیل به یک ملت منزوی شد که نه‌تنها تأثیری در معادلات بین‌المللی نداشت، حتی در برخی موارد از حوادث مهم جهان نیز بی‌خبر بود. در این دوران تاریک حدوداً دویست‌ساله که مسابقه پیشرفت بین کشورها آغاز شده بود، حکومت‌های وقت ایران هیچ دستاورد علمی قابل عرضه‌ای نداشتند. استعمار به‌راحتی مهره‌های خود را در کشور جابجا می‌کرد و با عهدنامه‌های ذلت‌بار ترکمنچای و گلستان، تمامیت ارضی ایران را به بازی گرفته و حتی بخش‌هایی همچون بحرین به‌سادگی از ایران جدا کردند. از طرف دیگر وابستگی و ذلت در نوع برخورد قدرت‌های بیگانه با حاکمان وقت ایران عیان بود. «رئیس سه کشور - که متحدین جنگ بودند - به تهران آمدند و بدون اینکه از دولت اجازه بگیرند، بدون اینکه به دولت مرکزی کمترین اعتنایی بکنند، در اینجا جلسه تشکیل دادند.» ۱۳۹۱/۳/۱۴

🔹 اگرچه در مقاطع کوتاهی رگه‌هایی از خودباوری و روحیه و جهت‌گیریِ «ما می‌توانیم» در صدراعظمی سه‌ساله‌ی امیرکبیر، شکست استعمار با فتوای تحریم تنباکوی میرزای شیرازی و پیروزی‌های کوتاه‌مدت در جریان مشروطه و ملی‌شدن صنعت نفت نمایان شد؛ اما تحمیل «ما نمی‌توانیم» کشور را در وضع ذلت‌بارِ وابستگی انحطاط و عقب‌ماندگی غیرقابل‌انکاری قرار داده بود.

🔻 پیروزی فکر و گفتمانِ «ما می‌توانیم»، پایان یک انحطاطِ تاریخی

🔹 در جریان مبارزات برای پیروزی انقلاب اسلامی، گفتمان «ما می‌توانیم» به جنگ «ما نمی‌توانیم» رفت: «انقلاب اسلامی یک تحوّل عظیم ایجاد کرد… در انقلاب، خودباوری و اعتماد به نفس، به جنگِ وابستگی رفت؛ خدا هم کمک کرد.» ۱۳۹۵/۷/۲۸ به این ترتیب «انقلاب به یک انحطاط تاریخی طولانی پایان داد و کشور که در دوران پهلوی و قاجار به‌شدت تحقیر شده و به‌شدت عقب‌مانده بود، در مسیر پیشرفت سریع قرار گرفت.» ۱۳۹۷/۱۱/۲۲ در قدم اول، انقلاب اسلامی، شر ّحکومت استعماری و استبدادی را که ریشه‌ی اصلی عقب‌ماندگی بود، از سر ایران کم کرد، مردم خود را صاحب اراده دیدند و این اراده جمعی حکومت مردمی را به وجود آورد تا زمینه برای پیشرفت در زمینه‌های گوناگون فراهم شود.با تقویت و اهتمام ویژه نسبت به هویت ملی که نقطه کانونی در فرهنگ ما محسوب می‌شود، جرأت و جسارت لازم برای ایستادگی در برابر زورگویان و برداشتن گام‌های اولیه برای پیشرفت به وجود آمد: «این نوآوریها، این پیشرفتهای علمی، این جسارتِ وارد شدن در عرصه‌های نوِ علمی و تحقیقی… به خاطر همین اعتماد به نفسی است که از احیاء هویت ملی پیدا شده است؛ این را انقلاب به وجود آورد.» ۱۳۸۳/۲/۲۸

🔻 ثمرات «ما می‌توانیم» در پیشرفت کشور و زندگی مردم

🔹 ایران برآمده از انقلاب اسلامی روزبه‌روز قوی‌تر شد. «امروز اقتدارِ نظام جمهوری اسلامی، امر واضحی است؛ این را دشمنان هم اعتراف می‌کنند.» ۱۳۹۳/۶/۱۳ سرعت رشد چندبرابری نسبت به جریان علمی جهان و پیشرفت‌ها در عرصه‌های هسته‌ای، نانو، نظامی، دانش‌بنیان، پزشکی و… گواه بر این است که «ما از لحاظ علمی واقعاً یک حرکت بزرگی در کشور انجام دادیم… به دنبال آن، در بخشهای مختلف جهش فنّاوری به وجود آمد.» ۱۴۰۱/۹/۱۵

 ادامه دارد…