گزارشی از نشست هم اندیشی «راهکارهای مردمی تسهیل فرزندآوری»
(بخش اول)

 بیشتر راه‌حل‌هایی که برای حل مسئله کاهش جمعیت در کشور ما مطرح میشود، ناظر به ایجاد قوانین و یا ارائه‌ی تسهیلات توسط نهادهای مسئول است؛ اگرچه در برخی دستگاه‌ها در این زمینه کم‌کاری صورت گرفته، اما کمتر به نقش خود مردم در این زمینه پرداخته شده است. به همین خاطر به همت دفتر قم موسسه‌ی انقلاب اسلامی، نشستی با موضوع راه‌کارهای مردمی تسهیل فرزندآوری تشکیل شد که در آن برخی راه‌حل‌های مردمی مورد بررسی قرار گرفت:

 خانم دکتر مریم اردبیلی:
 افراد متدیّنی هستند که خودشان را به خطر می‌اندازند و از پول، وقت و جان‌شان هزینه می‌کنند تا در قضیه‌ی کرونا کمک کنند؛ این افراد اگر بدانند که روزانه 1000 سقط جنین در کشور داریم، یا خیلی از زوجین به دلیل مشکلات اقتصادی و نگرانی‌های دیگر، قید فرزندآوری را می‌زنند یا آن را به تعویق می‌اندازند، به کمک می‌آیند.

 چرا هیئت، مسجد، محله و سایر محیط‌ها‌ی زیست اجتماعی، دوستدارِ مادر و کودک نیستند؟ متأسفانه چون سال‌ها کودکان کمی در فضاهای اجتماعی بوده‌اند، فرهنگ حاکم بر آن محیط‌ها سازگاری و تطابق خودش را با این موضوع فراموش کرده است. باید فضاها را طوری ساماندهی کنیم که وقتی مادری با فرزندان خردسالش در این محیط‌ها حاضر می‌شود، احساس آرامش، مطلوبیت و خواسته‌شدن کند. این مستلزم مشارکت تک¬تک ما است.

 ما به عنوان گروه‌های مردمی می‌توانیم بسیاری از مشکلات را حل کنیم؛ مثلا نذر کنیم اگر کسی در سال 1400 فرزندی به دنیا آورد، مخارج یک ساله‌ی کودک را تأمین کنیم؛ هزینه‌های درمانی افراد باردار محله را تأمین کنیم، هدایا و بسته‌های سیسمونی مختصر تهیه کنیم و… یعنی همه‌ی افراد جامعه می‌توانند در این زمینه نقش‌آفرینی کنند. این کارها کوچک به نظر می‌آید، اما در مقیاس ملی حرکتی ایجاد می‌کند که هیچ سیاست‌گذاری نمی‌تواند ایجاد کند.

 حجت‌الاسلام دکتر ابوترابی:
 طبق نتایج نظرسنجی‌ها، وقتی از خانواده‌ها می‌پرسند «چند فرزند مطلوب شماست؟» اکثرا تعداد بیشتری را می‌گویند نسبت به آنچه که عمل می‌کنند. یعنی در تغییرات شناختی و عواطف تا حدی موفق بوده‌ایم، اما این تبدیل به نگرش نمی‌شود به‌تبع منجر به تصمیم‌گیری و رفتار هم نمی‌شود.

 انیمیشن «بچه رئیس» بر اساس یک بن‌بست در کشورهای غربی ساخته شد. آنها مشوق‌های اقتصادی در نظر گرفتند و نرخ رشد جمعیت‌شان از 1.2 به 1.7 رسید. اما بعد از مدتی این مقدار به 1.2 برگشت و سیر نزولی یافت. به این نتیجه رسیدند که باید در این زمینه فرهنگ‌سازی کنند. بعد رواشناسان، نظریه‌ی ارزش فرزند را برای غلبه بر چالش‌های جمعیتی مطرح کردند.

 اگر فرهنگ‌سازی و تبیین علمی در همه‌ی ابعاد رخ ندهد، در یک طبقه‌ی اجتماعی در یک دوره‌ی مثلا دو ساله، نوعی از فرزندآوری را مشاهده می‌کنید و بعد سِیر برمی‌گردد. چون فرد اقدامی را انجام داده و به لحاظ عاطفی تا حدی خودش را آرام کرده، ولی وقتی می‌خواهد تصمیم بعدی را بگیرد با چالش مواجه می‌شود. اگر فشار یک‌جانبه بیاوریم، مردم دچار مکانسیم دفاعی-ادراکی می‌شوند؛ چون این مقوله اضطراب‌زا است. مثلاً وقتی خانمی می‌خواهد رویه‌اش را عوض کند، با دوگانه‌های متضادّ و مختلفی روبه‌رو است؛ مثلا تضادّ ازدواج و تحصیل، تضاد اقتصادی و فرزندآوری و… .

 با شعارهای کلی نمی‌توانیم فرهنگ‌سازی کنیم؛ اگر راهکار عملی و الگوی عینی ارائه ندهیم که خانم‌ها بدانند می‌توانند با وجود فرزندآوری، ادامه تحصیل بدهند، نتیجه این میشود که محکم‌تر به فرهنگ قبلی برمی‌گردند؛ چون این‌بار استدلال هم دارند. لذا باید فرهنگ‌سازی کامل و همه‌جانبه انجام شود.

 حجت‌الاسلام و المسلمین ندیمی:
 دیروز حدود 130 نفر را به دلیل ابتلا به کرونا از دست دادیم. برای کاهش این آمار تلاش زیادی کردیم؛ بسیاری از مراکز را تعطیل کردیم؛ صداوسیما، مردم و علما ورود کردند و…؛ اما چرا وقتی هر روز حدود 1000 جنین در کشور به فجیع‌ترین شکل قتل‌عام می‌شوند، خبرش منتشر نمی‌شود؟ وقتی جوجه‌های یک‌روزه را از بین بردند، احساسات مردم به شدت جریحه‌دار شد؛ حق هم داشتند. اما چرا برای نجات جان یک انسان جنین هیچ حرکتی شکل نمی‌گیرد؟

 17 هزار کشته‌ی سالانه در تصادفات جاده‌ای، با تلاش، زحمت و اطلاع‌رسانی در سال گذشته به 15 هزار کشته کاهش یافته است. سالانه 350 هزار سقط انجام می‌شود؛ آیا کسی از این آمار خبر دارد؟ برای کاهش آمار سقط جنین چقدر تلاش کرده‌ایم؟ این جنین‌ها حق حیات ندارند؟ قرآن کریم می‌فرماید اگر یک نفر را زنده کنی، انگار تمام انسان‌ها را زنده کرده‌ای!

 @Khamenei_Reyhaneh