​ جنبشِ نـاکـام | بازخوانی تاریخی ماجرای جنبش ملی صنعت نفت و کودتای آمریکایی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲

جنبش ملی علیه زیاده‌خواهی مستکبرین

?️ موقعیت خاص ایران و نفوذ سیاست‌های بیگانگان، همواره منجر به کشمکش‌هایی بین قدرت‌های بیگانه، برای غارت ثروت‌های ملی ایران بوده است. این رقابت‌ها زیربنای بسیاری از حوادث تلخ تاریخ ایران معاصر محسوب می‌شود. پس از جنگ جهانی دوم و شکست آلمان‌ها، دولت‌های متفقین، یعنی انگلیس و آمریکا و شوروی، هریک درصدد کسب امتیازات جدید و به دست آوردن حداکثر ممکن از غنائم جنگی بودند. متجاوزین به کشور که بر اساس توافق، زمان اشغال نظامی‌شان به پایان رسیده بود، در تلاش برآمدند تا نفوذ نظامی خود را به نفوذ سیاسی و اقتصادی تبدیل کنند. دولت انگلیس، بر اساس قرارداد سابق، امتیاز جنوب را داشت و دولت شوروی هم، برای کسب امتیاز نفت شمال تلاش کرد. اما در این میان، مجلس، اعطای هرگونه امتیازی را ممنوع کرد. آمریکا این قانون را ابزاری مناسب برای خارج‌نمودن رقبایش از میدان دید و به همین خاطر و در پس خواسته‌های استعماری‌اش با چهره‌ای معتدل، مناسباتش را با ایران دنبال کرد.در این میان، جنبش ملی‌شدن صنعت نفت با رویکرد ضداستعماری شکل گرفت. دکتر مصدق با کمک مرحوم کاشانی، توانست حمایت مردمی را به دست آورد. در این میان، نقش علما و مشخصاً آیت‌الله کاشانی، پررنگ بود. ایشان هم در شکل‌گیری نهضت، هم در مواجهه با تهدیدات نظام سلطه و هم در خصوص توطئه‌های نظام پادشاهی و دربار، نقش مؤثری ایفا کرد و با بسیج ملت در مقابل هجمه‌ها ایستاد. این جنبش در گام‌های ابتدایی خود، به موفقیت‌های خوبی رسید و توانست حرکتی را آغاز نماید که می‌رفت تا دست استعمارگران را از نفت ایران قطع نماید. این جنبش، حتی توانست در مقاطعی، توطئه‌های دشمنان خارجی و عوامل و وابستگان داخلی‌شان را ناکام بگذارد؛ اما به مرور در مسیر نهضت، انحرافات و اشکالات و اختلافات مهمی رخ داد که منجر به شکست آن و تسلط مجدد مستکبرین و قدرت‌های مادیِ زیاده‌خواه بر منافع ملت ایران شد.

اعتماد به بیگانه؛ جدایی از دین و مردم

?️ یکی از عوامل مهمِ شکست، اعتماد مصدق به مستکبرین بود. در جریان ملی‌شدن صنعت نفت، مصدق به آمریکایی‌ها اعتماد کرد: «در نهضت ملی، دکتر مصدق به آمریکایی‌ها حسنِ‌ظن داشت، بلکه ارادت داشت.»…

ادامه #یادداشت_هفته شماره جدید نشریه خط‌حزب‌الله را بخوانید

khl.ink/f/50785